Ekainaren 28a ez da efemeride bat gehiago. Abusuaren, marjinazioaren eta errepresioaren aurkako matxinada bat oroitarazten duen data bat da. Euskadin, munduko beste leku askotan bezala, urteurren honek kaleak hartzera deitzen gaitu, baina baita egungo errealitate oso konplexu bati aurrez aurre begiratzera ere: gorroto-diskurtsoen normalizazioa, LGTBIQ+ mugimenduaren erresistentzia aktiboa eta begirada feminista, intersekzionala eta solidarioari eusteko premiazko beharra.

Euskadi: lege-aurrerapenak, gizarte-erronkak

Egia da Euskal esparruan urrats garrantzitsuak eman direla. Genero-identitateagatik ez diskriminatzeko 14/2012 Legea edo Estatu mailako LGTBIQ+ Berdintasunerako Legea bezalako legeak indarrean egoteak eskubideak babesteko aurrerapen formalak ekarri ditu. Baina aurrerapen juridikoek ez dute beti eraldaketa kultural eta sozial sakonik ekartzen.

Gaur egun, Euskadin, eraso LGTBIQ+fobikoak gertatzen dira. Sare sozialak gorrotorako gune emankor bihurtu dira, “adierazpen askatasunaz” mozorrotuta. Kaleak, eskola edo lan eremuak oraindik leku ez seguruak dira kolektiboko pertsona askorentzat, batez ere nortasun ez normatiboak bizi dituztenentzat: trans pertsonak, ez-bitarrak, arrazializatuak edo migratzaileak. Eta oraindik asko dago egiteko hezkuntza afektibo-sexual feminista, inklusiboa eta eraldatzailea bermatzeko.

Feminismoa analisirako eta ekintzarako tresna gisa

Feminismoaren ikuspegitik, LGTBIQ+ kolektiboaren borroka ez da besteen borroka: patriarkatuari, zisheterosexismoari eta gorputzen eta desioen gaineko kontrol-sistemei aurre egiten dien erro beraren parte da.

Begirada feministatik ezin da Ekainaren 28a data estetiko edo ekitaldi komertzial batera murriztu. Kontrara, salaketarako, memoriarako eta erresistentziarako tresna gisa ulertu behar da.
Efemerideak kolektiboaren beraren barne-desberdintasunetan arreta jartzea ere eskatzen du: Gure espazio aurrerakoienak ere zeharkatzen dituzten arrazakeria, klasismoa, kapazitismoa edo antigitanismoa ere kontuan hartu behar dira.

Gorroto-diskurtsoen gorakada: arrisku globala

Ezin dugu ekainaren 28az hitz egin errealitate kezkagarri bat aipatu gabe: gorroto-diskurtsoen gorakada Europan eta munduan. Estatu espainiarrean, eskuin muturreko alderdiek jomugan jarri dituzte trans pertsonak, feminismoa, hezkuntza inklusiboa. Egiturazko indarkeria ukatzea argudio politiko bihurtu da. Baliabideak murrizten dira, irabazitako eskubideak zalantzan jartzen dira, beldurra eta arbuioa elikatzen duten zurrumurruak zabaltzen dira.

Eta testuinguru horretan, funtsezkoa da gure mugetatik harago begiratzea.

Erdialdeko Amerikara begiratuz: nazioz gaindiko elkartasuna

Euskadin eskubideak mantendu eta zabaltzeko borrokan ari garen bitartean, Erdialdeko Amerikan LGTBIQ+ pertsona asko bizirik irauteko borrokatzen ari dira. Hondurasen, Guatemalan, El Salvadorren edo Nikaraguan, esaterako, publikoki ez normatibo izateak bizitza kosta diezazuke. Trans emakumeak zigorgabetasunez hiltzen dituzte, LGTBIQ+ pertsonek desplazamendu behartuei, mehatxuei, diskriminazio instituzionalari eta Estatuaren erabateko babes faltari aurre egiten diete.

Baina, hala ere, kolektiboek eutsi egiten diote. Laguntza-sareak eta espazio seguruak antolatzen, zaintzen, exijitzen, sortzen dituzte. Haien borrokak gureak ere badira. Giza eskubideek ez dutelako mugarik ezagutzen, eta Harrotasuna internazionalista delako edo ez delako.

Euskaditik, ezinbestekoa da elkartasun-loturak indartzea, Erdialdeko Amerikako defendatzaileen lana babestea, haien ahotsak ikusaraztea eta aniztasuna jazartzen duten gobernuekiko konplizitate mota oro baztertzea.

Gorrotoa dagoen bitartean, Harrotasuna egongo delako. Eta feminismoa dagoen bitartean, ahots batek esango duelako: borrokarik ez gu gabe, Harrotasunik ez justizia sozialik gabe.

Gora Harrotasuna! Gora borroka feminista eta disidentea!